Шарҳи таваррум барои моҳи октябри соли 2016

Cатҳи таваррум дар моҳи октябри соли 2016 раванди ботадриҷи поёнравиро соҳиб гашта, тағйирёбии он нисбат ба моҳи қаблӣ 0,2 фоизро ташкил дод. Таварруми солона низ дар муқоиса ба моҳи сентябр (6,4%) дар сатҳи пасттар 6,1 фоиз ҷамъбаст ёфт.

Тамоюли мазкур ғайричашмдошт набуда, он дар маҷмуъ дар доираи дурнамои муқарраршуда ва нишондиҳандаи мақсаднок, ки дар интиҳои сол сатҳи таварруми солонаро дар доираи 7,0 фоиз пешбинӣ менамояд,тағйирёбӣ дорад.

Поёнравии нисбии таварруми солона дар моҳи октябр маҳз аз ҳисоби нарху тарифаҳои хизматрасонӣ (маъмурӣ) ва маводи сӯзишворӣ ба вуқуъ омад. Дар ин давра сатҳи таваррум бо арзёбии солона (дар 12 моҳи охир) аз ҳисоби афзоиши нархи маҳсулоти ғайрихӯрокворӣ ба андозаи 7,4 фоиз (0,7% м/м)¹ ва маҳсулоти хӯрокворӣ 5,8 фоиз (0,6% м/м) ҳосил гардид. Қобили зикр аст, ки маҳсулоти ғайрихӯрокворӣ бо арзёбии солона тамоили тадриҷии пастшавиро нишон дод, ки аз мутобиқшавии нархҳои дохилӣ ба тағйирёбиҳои қурбии дар аввали сол ба вуқуъ омада гувоҳӣ дода истодааст. Тарифаҳои хизматрасонии маъмуран муқарраршаванда бошад, аз 7,0 фоиз дар моҳи сентябрто ба 4,4 фоиз (-2,8% м/м) поён рафта, мутаносибан саҳми асосиро дар пастравии таварруми солона дошт.

Таварруми аслӣ², ки тамоюли дарозмуддати нархҳоро бидуни лаппишҳои кӯтоҳмуддат нишон медиҳад,тибқи ҳисобҳои БМТ дар моҳи октябр дар умум қариб бетағйир монда, сатҳи он бо арзёбии солона 3,5 фоизро ташкил дод (0,3% м/м). Саҳми афзоиши қисматҳои асосии таварруми аслӣ, махсусан маҳсулоти ғайрихӯрокворӣ (бе назардошти маводи сӯзишворӣ) ва хизматрасонии бозорӣ муътадил монда, маҳсулоти тайёри хӯрокворӣ бошад нисбат ба моҳи қаблӣ каме, асосан аз ҳисоби маҳсулоти қаннодӣ (8,2% с/с)¹ ва нӯшокиҳои беспирт (20,1% с/с) афзуд.

Дар моҳи октябр гуруҳи нархҳои истеъмолие, ки дар ҳисоби таварруми аслӣ истисно мегарданд, ба поёнравии таваррум мусоидат кард. Нархи маҳсулоти хоми (нотайёри) хӯрокворӣ вобаста ба таъсири омилҳои ғайримонетарӣ раванди тағйирёбӣ дошт. Аз ҷумла, нархи чунин маҳсулотҳои ба омилҳои таклифот ва мавсимӣ ҳассоснок, ба монанди сабзавот (-1,2% м/м ё 2,7% с/с), биринҷ (-1,9% м/м ё -5,4% с/с) поёнравӣ дошта, дар навбати худ нархи меваҷот (2,2% м/м ё 29,1% с/с), тухм (20,9% м/м ё18,3% с/с), шир (7,1% м/м ё 3,4% с/с) боло рафт.

Нарху тарифаҳои маъмурӣ низ бо таъсири омили ғайримонетарӣ, дар натиҷаи коҳишёбии назаррас ва ғайриинтизории арзиши хизматрасонии нақлиёт, пеш аз ҳамаҳавопаймо ва роҳи оҳан паст фаромад (-8,6% м/м ё 2,3% с/с).

Масолеҳи сӯзишворӣ бошад, бинобар сабаби муътадил гардидани нархи воридотӣ ва таҳвили гази моеъ аз Ҷумҳурии Қазоқистон дар моҳи октябр нисбатан арзон шуд (-1,4% м/м ё 8,6% с/с).

Бояд қайд намуд, ки раванди тағйирёбии муътадилии талаботи дохилӣ ва қурби пули миллӣ ба интизориҳои нисбатан пасти таваррумӣ мусоидат карда истодааанд, ки инро метавон дар пӯёи (динамикаи) таварруми аслӣ мушоҳида кард. Тибқи таҳлиҳо интизор меравад, ки дар моҳи ноябри соли равон болоравии ба нақша гирифташудаи нархи хизматрасонии нерӯи барқ ва омилҳои кӯтоҳмуддати мавсимӣ сатҳи таварруми солонаро то андозае боло мебарад. Аммо бо вуҷуди ин, меъёри таваррум эҳтимолан дар интиҳои сол дар доираи нишондиҳандаи мақсадноки 7,0 фоизи солона ҷамъбаст хоҳад ёфт.

Департаменти сиёсати моетарӣ, 

тадқиқотӣ ва рушди БМТ