Ташаккулёбии фоизи қарзҳо дар Ҷумҳурии Тоҷикистон

29 апрели соли 2019 дар бинои Бонки миллии Тоҷикистон ҷаласаи корӣ “Оид ба ташаккулёбии фоизи қарзҳо дар ташкилотҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон”таҳти роҳбарии Муовини Раиси Бонки миллии Тоҷикистон Салимова Лола Ҷумаевна, ки ҳамзамон роҳбари Гурӯҳи корӣ “Оид ба идомаи фаъолият дар самти муайян кардани арзиши қарз дар ташкилотҳои қарзӣ” мебошад, доир карда шуд. Дар ҷаласаи корӣ дар ҳузури намояндагони Бонки миллии Тоҷикистон, Ассотсиатсияи ташкилотҳои маблағгузории хурди Тоҷикистон, Бюрои таърихи қарзӣ ва ташкилотҳои қарзӣ натиҷаи тадқиқоти гузаронидаи мушовири байналмилалӣ Бертрам Зоннтаг мавриди таҳлилу баррасӣ қарор дода шуд.

Бояд тазаккур дод, ки мушовири байналмилалӣ Бертрам Зоннтаг дар доираи кӯмаки техникии Институти “Ҷамъияти кушода - Бунёди мадад” дар Тоҷикистон вобаста ба масъалаҳои ташаккулёбии фоизи қарзҳои ташкилотҳои қарзии Ҷумҳурии Тоҷикистон тадқиқоти худро дар асоси маълумотҳои ташкилотҳои қарзӣ гузаронид.

Мушовири байналмилалӣ доир ба зарурати ба роҳ мондани сиёсати фоизии дуруст аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ, ки он ба равнақ ёфтани муносибатҳо бо бахшҳои гуногуни иқтисодиёти кишвар алоқаманд мебошад, таҳлил карда, оид ба усулҳои татбиқи ҳисобкунии фоизӣ тибқи таҷрибаи байналмилалӣ дар рӯнамои худ ба иштирокчиён маълумоти муфассал манзур намуд.

Зимни муаррифии худ мушовир Бертрам Зоннтаг дар хусуси ба роҳ мондани ҳисоббаробаркунии ҳассосияти талабот ба қарз баҳри муайян намудани чандирии талабот аз рӯи нарх, таносуби ҳаҷми қарзҳои додашуда ва амонатҳои ҷалбшуда низ қайд карда гузашт.

Дар навбати худ мутахассисони Бонки милии Тоҷикистон қайд намуданд, ки ҳисобкунии ҳассосияти талабот ба қарз, ки он чандирии талабот аз рӯи нарх, таносуби ҳаҷми қарзҳои додашуда ва амонатҳои ҷалбшударо ифода менамояд, аллакай татбиқ мегардад.

Ғайр аз ин, аз ҷониби Гурӯҳи корӣ оид ба омилҳои таъсиррасон ба арзиши аслии қарз, ки ҳангоми гузаронидани тадқиқот муайян гардидааст, ба ташкилотҳои қарзӣ тавсияҳои мушаххас дода шуд.

Зимни машварати корӣ, дар баробари пешбурди сиёсати қарзӣ дар ташкилотҳои қарзӣ ва муайян кардани арзиши қарз, инчунин марҳила ба марҳила вусъат ёфтани амалиётҳои амонативу қарзӣ қайд карда шуд. Аз ҷумла, аз рӯи нишондиҳандаҳои оморӣ дар соли 2018 ҳаҷми қарзҳои додашуда ба 8,2 млрд. сомонӣ расида, нисбат ба ҳамин нишондиҳандаи соли 2017 ба маблағи 500 млн. сомонӣ афзуд. Фоизи миёнавазни қарз дар соли 2018 бо пули миллӣ 26 фоиз ва бо асъори хориҷӣ 17,2 фоизро ташкил намуда, нисбат ба соли гузашта бо пули миллӣ 2,2 б.ф. ва асъори хориҷӣ 3,9 б.ф. коҳиш ёфт.

Дар моҳҳои январ-марти соли 2019 ҳаҷми қарзҳои додашуда тақрибан маблағи 2 млрд. сомониро ташкил намуда, нисбат ба ҳамин давраи соли 2018 ба маблағи 508 млн. сомонӣ афзуд. Фоизи миёнавазни қарзҳо дар моҳҳои январ-марти соли 2019 бо пули миллӣ 25,6 фоиз ва бо асъори хориҷӣ 15,7 фоизро ташкил намуда, нисбат ба ҳамин давраи соли 2018 бо пули миллӣ 2,7 б.ф. ва асъори хориҷӣ 1,9 б.ф. коҳиш ёфт.

Теъдоди қарзҳои додашуда ба 179 ҳаз. адад баробар шуда, 35 ҳаз. адад ё 24 фоиз нисбат ба ҳамин давраи соли 2018 зиёд мебошад.

Нишондиҳандаҳои мазкур аз он шаҳодат медиҳанд, ки ташкилотҳои қарзӣ фаъолияти худро баҳри афзун намудани дастрасии молиявӣ ба аҳолӣ ҷоннок намуда, саҳми худро барои рушди иқтисодиёт гузошта истодаанд. Бонки миллии Тоҷикистон андешидани тадбирҳои амалиро баҳри татбиқи сиёсати дурусти фоизӣ дар низом ҳамчун омили таъсиррасони рушди иқтисодиёти кишвар идома медиҳад.

Қобили қайд аст, ки тадбирҳои мазкур дар доираи сиёсати пешгирифтаи Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон таҳти роҳбарии Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ-Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҷиҳати фароҳам овардани шароити мусоид барои рушди соҳибкорӣ, аз ҷумла рушди соҳаҳои саноат, сайёҳӣ, ҳунарҳои мардумӣ ва рушди деҳот, дар маҷмуъ дастрасии аҳолӣ ба хизматрасониҳои молиявӣ амалӣ шуда истодааст.

Шуъбаи матбуот