Посух ба саволҳои хабарнигори ҳафтаномаи “Азия-Плюс” Пайрав Чоршанбиев оид ба қарзҳои ипотекӣ

Ташкилотҳои қарзӣ қарздиҳии соҳаи ипотекиро дар асоси Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ипотека” ва дигар санадҳои меъёрии ҳуқуқӣ ба роҳ мемонанд. Қонуни мазкур дар умум ҳамаи муносибатҳои қарздеҳу қарзгиронро, ки бо гарави молу мулки ғайриманқул тибқи тартиби муқаррарнамуда ба расмият дароварда мешавад, ба танзим медарорад ва бояд қайд кард, ки қарздиҳии манзил (ипотека) низ дар доираи ҳамин қонун танзим карда мешавад.

Ташкилотҳои қарзӣ фаъолияти худро дар самти пешниҳоди қарзҳои ипотекӣ дар доираи имкониятҳои мавҷудбуда пеш бурда истодаанд. Тибқи таҷриба барои зиёд шудани ҳаҷми қарзҳои ипотекӣ дар низом, ҷалби маблағҳои дарозмуҳлат ва арзон зарур мебошад. Бештари маблағҳои ҷойгирнамудаи аҳолӣ ва корхонаҳо, ҳамчун пасандоз дар ташкилотҳои қарзӣ кутоҳмуҳлат буда, имконияти ташкилотҳои қарзиро барои пешниҳоди қарзҳои ипотекӣ маҳдуд менамоянд.

Динамикаи рушди пешниҳоди қарзҳои ипотекӣ аз ҷониби ташкилотҳои қарзӣ дар давоми 5 сол дар шакли ҷадвал нишон дода шудааст:

Аз рӯи маълумотҳои ҷадвали мазкур муайян мешавад, ки аз соли 2015 то инҷониб қарздиҳии ипотекӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон рушд карда истода, бақияи онҳо ба санаи 31 августи соли 2019 маблағи 210,4 млн.сомониро ташкил медиҳад.

Аз ҷониби Бонки миллии Тоҷикистон барои боз ҳам соддатар намудани раванди татбиқи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ипотека” ва маъмул гардидани қарзи ипотекӣ бо кумаки техникии Лоиҳаи инкишофи бозори ҳуқуқи заминистифодабарӣ дар доираи барномаи “Озуқаворӣ ба хотири оянда”, лоиҳаи Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Оид ба ворид намудани тағйиру иловаҳо ба Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон “Дар бораи ипотека” таҳия ва ба Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон пешниҳод шудааст.

Лоиҳаи қонуни мазкур, бо мақсади такмили низоми бонкӣ, мукаммал намудани заминаи ҳуқуқии гарави молу мулки ғайриманқул, аз ҷумла ҳуқуқи заминистифодабарӣ, мусоидат барои баргардонидани қарзҳои батаъхирафтодаи ташкилотҳои қарзӣ ва бартараф намудани монеаҳои сунъии ба гаравгир гузаштани молу мулки ба гарав гузошташуда, дар сурати баргузор нашудани савдои оммавӣ, бо назардошти муроҷиат ва таклифҳои Ассотсиатсияи бонкҳои Тоҷикистон ва Ассотсиатсияи ташкилотҳои маблағгузории хурди Тоҷикистон, инчунин таҷрибаи давлатҳои дигар таҳия ва пешниҳод гардидааст.

Бақияи қарзҳои ипотекӣ ба санаи 31 августи соли 2019 маблағи 210,4 млн.сомониро ташкил дода, нисбат ба ҳамин санаи соли қаблӣ ба маблағи 2,8 млн.сомонӣ ё 1,34% зиёд гардидааст.

Шуъбаи матбуоти БМТ